Epiloog.

Op de symbolische datum 11 november in 1950 openen de Fransen met veel vlagvertoon de gerestaureerde locatie Clairière de l’Armistice in Compiègne en het vernieuwde museum, dat in hoofdzaak gewijd is aan de WO I.
Verder zijn de in 1940 gestolen Franse beeld-elementen in 1946 weer teruggehaald uit Berlijn en herplaatst op de vernieuwde locatie.

Hoogtepunt is de gerestaureerde hal met daarin de “wapenstilstands-Wagon” met nummer 2419 D gepresenteerd. (afb.1, 2) Er zijn geen aanwijzingen dat de Fransen in 1950 in de toelichting aandacht hebben besteed aan de historie van de originele wagon. In elk geval hebben ze niet benadrukt dat het hier gaat om een replica van Wagon 2419 D.

De tentoongestelde wagon is afkomstig uit een andere serie, waarvan de bouw vermoedelijk ook gestart is rond 1912/1913 in Saint-Denis.
Het betreft hier de wagon met nr. 2439 D die na WO II gevonden is in Roemenië en voor dit doel is geïmporteerd, gerestaureerd en aangepast aan de Wagon 2419 D van WO I.

De in ere herstelde locatie roept op, na twee Duitse nederlagen, dat er geen oorlogen meer moeten zijn tussen beide landen. (afb.3, 4)

In 1960 wordt het museum uitgebreid en komt er meer aandacht voor WO II. Woorden als overwinning en nederlaag worden behendig vermeden.
Het accent komt op “nooit meer oorlog”. De teksten in de Duitse en Franse boekjes over Wagon 2419 D lopen nog wel her en der wat uit elkaar, maar een kniesoor die daar op let…..

In 1991 doen scholieren uit de regio Ohrdruf een onderzoek naar de buurtverhalen over de Wagon-lit. Zij spreken met ooggetuigen van 1944/45 en hun scriptie krijgt veel aandacht op school en in de krant met belangrijke gevolgen in Duitsland en Frankrijk. De Duitse Jonastalverein (Ohrdruf/Crawinkel) vat het geheel samen op hun website en zij worden ontvangen in Compiègne. In datzelfde jaar wordt het museum in Compiègne uitgebreid met een vitrine met de knipsels, kaarten en foto's van de wagon en de gebeurtenissen rond Crawinkel/Ohrdruf.

In 1993 wordt het museum heringericht en is er nu een ruimte, waar de wapenstilstand van 1918 en van 1940 beide in beeld zijn gebracht en ook is er een vitrine met informatie over de plekken in het Thüringerwald en een vitrine met daarin twee teruggevonden handgrepen van Wagon-lits 2419 D. (afb.7) In 1994 komt er meer aandacht voor de regio-verbondenheid tussen Thüringen en Picardië. Dit uit zich onder andere in de wel zeer symbolische aanplant in Compiègne van een jonge eik afkomstig van de brandplek in het beladen bos van Crawinkel (afb.5, 6). Ashes to ashes……

In 2008 publiceert de onderzoeker Jean-Yves Bonnard een studie over Rethondes 1918-1940. Daarin wordt nu duidelijk beschreven dat er in het museum een replica van wagon 2419 D staat. Hij beschrijft ook dat de Duitse wagons van 1918 nog wel in originele staat zijn en nauwelijks aandacht hebben gekregen.

Wij zijn het eens met de Jean-Yves Bonnard dat deze twee nog originele Duitse treinwagons, die nu hun tijd slijten in het automuseum van Compiègne en in het "Hameau du vin" in Romanèche-Torins (Saône et Loire) hun eigen (!) plaats, zou moeten krijgen op de Clairière.