Compiègne, 11 november 1918 - een beladen moment

In het bos van Compiègne nabij Rethondes, liggen vlak naast elkaar twee sporen van een voormalig militair rangeerterrein.

Hier staat op 8 november 1918 de speciale Franse trein van Maarschalk Foch, met de als bureau ingerichte Wagon 2419 D, gereed voor de onderhandelingen. De trein was de vorige dag om 17 uur vertrokken uit Foch’s hoofdkwartier in Senlis en in de loop van de avond gearriveerd op de plek.*) Ook de Duitse delegatie onder leiding van de gevolmachtigde staatssecretaris Erzberger is op 7 november vertrokken en om 12 uur stappen ze in auto’s vanuit Spa (België) naar de Franse grens bij Givet en rijden dan een verplichte route tot aan het niemandsland. Vervolgens worden ze, in de zône van de geallieerden, in een gereedstaande geblindeerde Franse trein gezet (afb.7) en naar de plek gereden waar ze inmiddels “geradbraakt” op 8 november om 7 uur in de ochtend aankomen (afb.1).

Op 8 november om 9 uur steken de Duitsers vanuit hun treinstel via het houten plankier over naar Wagon 2419 D en ontmoeten daar de geallieerde delegatie. Twee uur later is het duidelijk wat de geallieerden willen en om 13 uur vertrekt één der Duitse gedelegeerden met het eisenpakket naar Spa.

Het afwachten is begonnen. Dan antwoordt Berlijn (per telegraaf via de Eiffeltoren) en de nacht van 10 op 11 november wordt gebruikt voor uitvoerig overleg, waarna om 5 uur in de ochtend beide partijen in Wagon 2419 D het wapenstilstandsverdrag tekenen. Om 8 uur wordt de enige geautoriseerde foto van de situatie is genomen (afb.3) en vertrekt Maarschalk Foch per trein naar de president van de republiek, Poincaré, in Parijs.

Op 8 november om 11 uur staakt het vuren en is de eerste wereldoorlog ten einde (signature de l’Armistice à Rethondes en forêt de Compiègne) (afb.2). Om 11.30 uur mocht de trein van de Duitse delegatie vertrekken voor hun terugreis naar Spa.

Dit is het moment en de plaats waar de Wagon 2419 D een nog onvoorziene extra symbolische betekenis krijgt, zowel voor de triomferende Fransen als voor de zwaar vernederde Duitsers.......

De Fransen nemen hier vast een voorschot gezien hun vrijelijke weergave en interpretatie van de fotografische verslaglegging. (afb.4,5,6,7) Deze afbeeldingen zijn geënsceneerd, Maarschalk Foch had verboden om foto's te maken.


1. De twee treinen in het bos in 1918
2. Een onderhandelingsdocument van 1918
3. Foto na de onderhandelingen voor de wagon
4. Gemanipuleerde beeld van de bos-scène (zie foto 1)
5. Impressie van de tafelschikking in de wagon 1918
6. Gemanipuleerd beeld van de onderhandeling (zie afb 5)
7. Gemanipuleerd beeld: de oversteek van de Duitse delegatie naar de geblindeerde wagon, waarin het hoofd van Foch is aangebracht, suggererend dat dit Wagon 2419 is.
8. Gemanipuleerd beeld van het overleg in de wagon
9. Kaart Compiegne e.o. (Michelin)

*) Zie ook 1922 Compiègne 11 november